Έκθεση
Ταξινομική Παρουσίαση της Έκθεσης
Χειροτεχνία- Παραγωγή – Εμπόριο
Η βιοτεχνική παραγωγή στη Κρήτη των τελευταίων αιώνων περιορίστηκε σε είδη άμεσης ανάγκης και το εμπόριο κατά κανόνα είχε τη μορφή της ανταλλαγής σε είδος, σε μια κοινωνία που λειτουργούσε με το σύστημα κλειστής οικονομίας. Η έκθεση παρουσιάζει την παραγωγή των κυριότερων παραδοσιακών επαγγελμάτων απαραίτητη για την επιβίωση μιας κοινωνίας της υπαίθρου.
Καλαθοπλεκτική
Είναι η παλιότερη τέχνη της πλεκτικής που εμφανίστηκε πιθανόν στο τέλος της παλαιολιθικής περιόδου.
Στην Κρήτη υπάρχουν 25 τύποι καλαθιών, κατασκευασμένα με 7 διαφορετικές πλέξεις. Μερικές από αυτές τις μορφές και τις πλέξεις συναντώνται σήμερα μόνο στην Κρήτη, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα, από τις αρχές του 20ου αιώνα. Καλαθοπλέκτες υπάρχουν διάσπαρτοι σε όλη την Κρήτη που ικανοποιούν τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Οι κάτοικοι λιγοστών χωριών, απομονωμένα και σε ελάχιστα παραγωγικούς χώρους, ειδικεύονται στην καλαθοπλεκτική και μεταφέρουν τα προϊόντα τους με υποζύγια στις γειτονικές επαρχίες και τα παζάρια. Η συναλλαγή κατά κανόνα δεν γίνονται σε χρήμα αλλά με ανταλλαγή προϊόντων όπως δημητριακά, όσπρια, λάδι κ.α.
Παραθέτουμε σε συντομία το χρηστικό κατάλογο των διάφορων μορφών καλαθιών της Κρήτης.
1. αγροτικών απασχολήσεων όπως τα κλασικά καλάθια με ημικύκλια λαβή πάνω από το στόμιο για όλες τις χρήσεις, για το μάζεμα των ελιών, των φρούτων, των χόρτων κ.α. Μεγάλες κόφες που δένονται στο σαμάρι του γαϊδάρου και γεμίζουν σταφύλια στον τρύγο.
2. αλιείας με διάφορους τύπους παγίδες για τα ψάρια και για τα χέλια των ποταμών, ειδικά καλάθια-ενυδρεία για τη συντήρηση των χελιών στο νερό.
3. ειδικών αναγκών , για τη μεταφορά λίθινου υλικού για τους κτίστες, καλάθια για τη μεταφορά νωπών κρεάτων στους γάμους.
4. οικιακά όπως κουταλοθήκες, ειδικά καλάθια σε μορφή πιθαριού με πώμα για τη φύλαξη του ψωμιού και των παξιμαδιών, μικρά καλάθια, πλεγμένα με στάχυα αποκλειστικά από τις γυναίκες στα οποία φυλάσσονται τα εργαλεία της υφαντική.
5. αποθηκευτικά όπως ένα ψηλό και ευρύ καλάθι, μεγαλύτερο από πιθάρι, αλειμμένου εσωτερικά για στεγανότητα με μείγμα από χώμα και περιττώματα αγελάδας, που χρησίμευε για τη συντήρηση των σιτηρών.
6. κτηνοτροφικά με καλούπια για την παρασκευή τυριών, φίμωτρα για τα υποζύγια, τις αγελάδες, τις κατσίκες ώστε στη διάρκεια εργασίας ή μετακινήσεων να μην κάνουν ζημιές στις καλλιέργειες, κυψέλες για τα μελίσσια της δυτικής Κρήτης.
7. τελετουργικά φαρδιά και ανοιχτά διακοσμημένα καλάθια, πλεγμένα με στάχυα από γυναίκες, στα οποία μεταφέρουν τα πολύτιμα αντικείμενα της προίκας της νύφης, εθιμοτυπικά δώρα στους κουμπάρους, άρτους που θα αγιάσει ο ιερέας στην εκκλησία κ.α.